ХАНГАЙ СУМЫН ИТХУРАЛ, НУТГИЙН ӨӨРӨӨ УДИРДАХ ЁСНЫ БАЙГУУЛЛАГЫН ТҮҮХЧИЛСЭН ЛАВЛАХ ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА
БНМАУ-ын АИХ-ын анхын сонгууль 1951 оны 6-р сарын 10-ны өдрийн Ням гаригт болов. Энэ сонгуулиар Хангай сумын бүх хөдөлмөрчид, багийн депутатаар 70, сумын депутатаар 30 хүний нэрийг дэвшүүлж тэдний төлөө 100% саналаа өгсөн юм. Сум багийн депутатын 60% нь малчид, 10% нь ажилчид, 30% нь сэхээтэн, тэдний 26% нь эмэгтэйчүүд байв. Сумын АДХ-ын анхдугаар чуулган 1952 оны 10-р сарын 26-нд болж зохион байгуулалтын асуудал хэлэлцэн сумын АДХ-ын гүйцэтгэх захиргааны гишүүнээр нөхөр Я.Дүгэрсүрэн, Л.Лханаажав, З.Дамдин, Л.Лувсанпэрэнлэй, Ө.Пандий, С.Бадарч, Л.Дэлгэрдалай нарыг сонгож, сумын АДХГЗ-ны даргаар Я.Дүгэрсүрэн, нарийн бичгийн даргаар Л.Лханаажавыг баталжээ. АИХ-ын тэргүүлэгчдийн 1959 оны 8-р сарын 5-ны өдрийн 129-р зарлигаар багуудыг татан буулгасан юм. Сум нэгдэл нэг даргатай болж удирдлага төвлөрч ХАА-н нэгдлийн бригадад гурван шатны хурлын депутатаас бүрдсэн зөвлөл, хэсэг байгуулагдлаа. Хангай сумын хамт олноос ажил үйлсээрээ шалгарсан саальчин П.Ванчинхүү, Р.Чулуун, аймгийн аварга адуучин Ч.Гармаа, малын бага эмч Ж.Пүрэвдорж нар Архангай аймгийн АДХ-ын депутатаар сонгогдож байв. Монгол улсын үндсэн хууль, Сонгуулийн хуулинд орсон өөрчлөлтүүд нь орон нутгийн өөрөө удирдах ёсны байгууллагын хөгжлийг тодорхойлов. 1992 онд Монгол улсын шинэ үндсэн хууль баталж, цаашдаа ИТХ-ын Тэргүүлэгчдийн дарга, засаг дарга, тамгын газрын дарга шинээр сонголоо. Сумын ИТХурал 1992-2008 он хүртэл 20 төлөөлөгчтэй үйл ажиллагаагаа явуулснаар 2008 онд Монгол улсын засаг захиргаа нутаг дэвсгэрийн нэгж түүний удирдлагын тухай хуулинд өөрчлөлт орж Сумын ИТХурал нь одоо 21 төлөөлөгч, 7 тэргүүлэгчтэй, хурлын дарга, нарийн бичгийн дарга, иргэний танхим хариуцсан ажилтантайгаар үйл ажиллагаагаа явуулж байна. Тэргүүлэгчээр Ч.Баатар, Д.Өрнөхбаяр, Ж.Бадраа, О.Эрдэнэцогт, Ж.Ганхуяг, Ч.Норжинлхам, Ж.Бүтэд нар сонгогдон ажиллаж иргэд сонгогчдынхоо итгэлийг биелүүлэн ажиллаж байна.
Хангай сумаас сонгогдсон:
Нэг. АИХ-ын депутатууд:
|
Д/д |
Овог нэр |
Албан тушаал |
|
1 |
Ядамсүрэнгийн Дүгэрсүрэн |
Сумын дарга |
|
2 |
Пэгцэгийн Дэлгэрдалай |
ХАА-н нэгдлийн дарга |
|
3 |
Ламзавын Буян-очир |
ХАА-н нэгдлийн дарга |
|
4 |
Гүржавын Туваан |
ЭХЯамны сайд |
|
5 |
Довчингийн Гэлэгжамц |
Малчин |
|
6 |
Чоймойхүү |
Малчин |
|
7 |
Жамбын Дарь |
Малчин |
|
8 |
Базарын Ширэндэв |
ШУА-ын ерөнхийлөгч |
|
9 |
Намсрайн Лувсанравдан |
МАХН-ын Төв хорооны гишүүн, Улс төрийн товчооны гишүүн |
|
10 |
Лодойн Түдэв |
МХЗЭ-ийн Төв хорооны 1-р нарийн бичгийн дарга |
|
11 |
Шагдарсүрэнгийн Мягмаржав |
Улсын аварга малчин |
|
12 |
Цохиогийн Адьяасүрэн |
АИХ-ын орлогч дарга, Байгаль орчны яамны сайд |
Хоёр. Улсын Их Хурлын гишүүд
|
Д/д |
Овог нэр |
Он |
Албан тушаал |
|
1 |
Раднаасүмбэрэлийн Гончигдорж |
1990-1992 |
Монгол улсын дэд ерөнхийлөгч, УБХ-ын дарга |
|
2 |
Ч.Пүрэвдорж |
|
Монгол улсын шадар сайд |
|
3 |
Минжүүрийн Далайхүү |
|
Архангай аймгийн засаг дарга |
|
4 |
Раднаасүмбэрэлийн Гончигдорж |
1996-2000 |
Монгол улсын их хурлын дарга |
|
5 |
Баатарын Чадраа |
2000-2004 |
ШУА-ын ерөнхийлөгч |
|
6
|
Раднаасүмбэрэлийн Гончигдорж |
2004-2012
|
УИХ-н гишүүн |
|
Нямжавын Батбаяр |
УИХ-ын гишүүн |
||
|
Самбуугийн Ламбаа |
Монгол улсын засгийн газрын гишүүн, Эрүүл мэндийн сайд |
||
|
7 |
Нямжавын Батбаяр |
2012 |
Монгол улсын ЗГ-ын гишүүн ЭЗХЯамны сайдаар |
|
Баярбаатарын Болор |
УИХ-ын гишүүн, төсвийн байгуулалтын хорооны ажлын хэсгийн ахлагч |
Гурав. Аймгийн ИТХуралд сонгогдсон төлөөлөгчид:
|
Д/д |
Овог нэр |
Он |
Албан тушаал |
|
1 |
Дамдингийн Батмөнх |
1992-1996 |
Сумын засаг дарга |
|
|
Дэлгэрийн Мишигдорж |
Эх хангай” ХХК-ны захирал |
|
|
|
Архадь Лувсандагва |
Орлогч дарга |
|
|
2 |
Дамдингийн Батмөнх |
1996-2000 |
Сумын засаг дарга |
|
3 |
Түвдэнсүрэнгийн Баясгалан |
2000-2008 |
|
|
4 |
Нямсүрэнгийн Батмөнх |
2008-2012 |
|
|
5 |
Дуламсүрэнгийн Буянтогтох |
2012-оноос |
Суман дахь ХААН банкны эрхлэгч |
Дөрөв. Сумын ИТХ-ын тэргүүлэгчдийн дарга нар:
|
Д/д |
Овог нэр |
Ажилласан хугацаа |
|
1 |
Гэндэнгийн Хайнзансамбуу |
1992-1996 |
|
2 |
Дэлгэрийн Мишигдорж |
1996-1997 |
|
3 |
Шаравын Сумьяадаш |
1997-2000 |
|
4 |
Жамьянгийн Пүрэвдорж |
2000-2004 |
|
5 |
Намширын Бурмаа |
2004-2008 |
|
6 |
Лувсангийн Нарандулам |
2008-2012 |
|
7 |
Чүлтэмийн Баатар |
2012-оноос |
Тав. Хурлын нарийн бичгийн дарга нар:
|
Д/д |
Овог нэр
|
Ажилласан хугацаа |
|
1 |
Пүрэвсүрэн |
1992-1993 |
|
2 |
Архадийн Лувсандагва |
1993-1994 |
|
3 |
Шаравын Сумьяадаш |
1994-1996 |
|
4 |
Гомбосүрэнгийн Сумьяахүү |
1999-2004 |
|
5 |
Омбоогийн Балжий |
2004 |
|
6 |
Гонжооны Эрдэнэчулуун |
2005- оноос |
|
7 |
Бадраа Мөнгөнчимэг |
2014 оноос Орон нутгийн өмч, худалдан авалт, иргэний танхим хариуцсан ажилтанаар |
Зургаа. ИТХ-ын төлөөлөгчид:
Сумаас 1992-1996 онд ИТХуралд сонгогдсон төлөөлөгчид:
1. Д.Батмөнх- засаг дарга
2. Ш.Сумьяадаш- хурлын дарга
3. А.Лувсандагва- орлогч дарга
4. Б.Доржрагчаа
5. Г.Оюунчимэг
6. Н.Бурмаа
7. Ж.Пүрэвдорж
8. Д.Янжмаа
9. Ч.Гүррагчаа
10. Д.Иван
11. О.Балжий
12. Ч.Нарантуяа
13. Т.Нэргүй
14. Ү.Гончигсүрэн
15. Д.Очирбат
16. Д.Сүнхэржав
17. Ц.Чулуунхишиг
18. Д.Цэцэгмаа
19. Н.Түвшинзаяа
20. Р.Батдорж
1996-2000 онд сонгогдсон төлөөлөгчид:
1. Д.Батмөнх
2. Г.Оюунчимэг
3. Б.Бямбажав
4. Ж.Пүрэвдорж
5. Д.Цэцэгмаа
6. Б.Ганбазар
7. А.Лувсандагва
8. Ж.Ариунжаргал
9. Я.Болдбаатар
10. Б.Баярмагнай
11. Б.Жаргалсайхан
12. Ч.Даваадорж
13. Д.Өрнөхбаяр
14. П.Цэвэгдорж
15. Б.Доржрагчаа
16. Д.Янжмаа
17. Г.Сумьяахүү
18. Д.Нарантуяа
19. Н.Бурмаа
20. П.Энх-Амгалан
2000-2004 онд сонгогдсон төлөөлөгчид:
1. Ж.Пүрэвдорж - хурлын дарга, тэргүүлэгч
2. Д.Батмөнх – засаг дарга
П.Энх-Амгалан
3. Б.Доржрагчаа-тэргүүлэгч
4. Д.Янжмаа-тэргүүлэгч
5. Н.Бурмаа,
6. А.Лувсандагва-тэргүүлэгч
7. Г.Оюунчимэг-тэргүүлэгч
8. Ж.Ариунжаргал, Магванренчин
9. Б.Баярмагнай
10. Б.Бямбажав
11. Б.Ганбазар
12. Ч.Даваадорж
13. Б.Жаргалсайхан
14. Д.Нарантуяа
15. Д.Өрнөхбаяр
16. Ч.Баатар
17. Г.Сумьяахүү
18. Д.Цэцэгмаа
19. П.Цэвэгдорж
20. Я.Болдбаатар
2004-2008 онд сонгогдсон төлөөлөгчид:
1. Ч.Баатар- засаг дарга
2. Н.Бурмаа- хурлын дарга
3. О.Цэцэгбал-тэргүүлэгч
4. Б.Доржрагчаа-тэргүүлэгч
5. Д.Янжмаа-тэргүүлэгч
6. Г.Оюунчимэг
7. Р.Бат-Амгалан
8. Ц.Мягмар
9. Б.Ганбазар
10. Б.Пүрэвдорж
11. Г.Эрдэнэчулуун
12. Г.Эрдэнэбат
13. Ч.Цэнд-Аюуш
14. Д.Буянтогтох
15. Б.Мөнхтөр-тэргүүлэгч
16. Н.Отгонболь
17. Д.Өрнөхбаяр-тэргүүлэгч
18. Ц.Ганбаатар
19. Ж.Бүтэд-тэргүүлэгч
20. Д.Мөнх-Амгалан
2008-2012 онд сонгогдсон төлөөлөгчид:1. Д.Өрнөхбаяр- засаг дарга
2. Л.Нарандулам- хурлын дарга
3. Ч.Баатар- тэргүүлэгч
4. Б. Доржрагчаа- тэргүүлэгч
5. А.Пүрэвжал- тэргүүлэгч
6. Д.Мөнх-очир
7. Л.Ганчимэг-тэргүүлэгч
8. Н.Бурмаа-тэргүүлэгч
9. Ж.Бүтэд-тэргүүлэгч
10. Ч.Даваадорж
11. Ж.Ганхуяг
12. Г.Эрдэнэбат
13. Н.Мягмар
14. Ж.Одгэрэл
15. Г.Эрдэнэчулуун
16. Ч.Цэнд-Аюуш
17. Г.Пагамсүрэн
18. Ц.Баттулга
19. М.Батболд
20. П.Ганцэцэг
21. Р.Бат-Амгалан
1. Ч.Баатар- хурлын дарга
2. Д.Даваанаа- засаг дарга
3. Д.Өрнөхбаяр- тэргүүлэгч
4. Ж.Бадраа-тэргүүлэгч
5. Ж.Ганхуяг-тэргүүлэгч
6. Ч.Норжинлхам- тэргүүлэгч
7. Ж.Бүтэд- тэргүүлэгч
8. О.Эрдэнэцогт- тэргүүлэгч
9. Н.Бурмаа
10. Д.Мөнх-очир
11. Г.Эрдэнэбат
12. Б.Ганбазар
13. Н.Мягмар
14. Г.Алтантүлхүүр
15. П.Мөнхтөр
16. П.Баттулга
17. Б.Бат-Эрдэнэ
18. Я.Баяраа
19. Л.Нарандулам
20. Б.Жаргалсайхан
21. Р.Бямбаа